پراکنش فضایی جمعیت دشمنان طبیعی شته‏ی سبز پنبه و مقایسه‏ی روش‏های مختلف برآورد آن در مزارع پنبه‏ی منطقه‏ی گرگان

در طول دو سال زراعی 1381 و1382، پراکنش فضایی جمعیت دشمنان طبیعی شته‏ی سبز پنبه، Aphis gossypii Glover، با استفاده از شاخص‏های پراکنش و مدل‏های توزیع، در مزارع پنبه‏ی منطقه‏ی گرگان بررسی شد. پراکنش فضایی اغلب دشمنان طبیعی در طول فصل زراعی، تجمعی و درصد برازش آنها با توزیع دوجمله‏ای منفی بیشتر از توزیع پویسون بود. بر اساس مقادیر R2 و p به‏دست آمده از ارتباط رگرسیونی، برای توصیف ارتباط بین میانگین و واریانس جمعیت، مدل تیلور مناسب‏تر از مدل ایوااو بود. پارازیتوییدها، لارو پشه‏های خانواده‏ی Cecidomyiidae و تخم کفشدوزک‏ها، بزرگترین ضریب تیلور و بیشترین درصد برازش را با توزیع دوجمله‏ای منفی از خود نشان دادند. از سوی دیگر، لارو و حشرات کامل بالتوری، حشرات کامل کفشدوزک هفت‏نقطه‏ای و کفشدوزک‏های جنس Scymnus Kug.، و عنکبوت‌ها تمایل آشکاری به برازش با توزیع پویسون داشته و کوچکترین ضریب تیلور را به خود اختصاص دادند. در بسیاری از دشمنان طبیعی، ارتباط معنی‏‏داری بین تغییرات میانگین جمعیت و مقادیر k (شاخص تجمع در توزیع دوجمله‏ای منفی) مشاهده نشد، لذا امکان برآورد یک k عمومی برای اغلب دشمنان طبیعی وجود داشت. اطلاعات این تحقیق می‏تواند در طراحی برنامه‏های مناسب نمونه‏برداری و نیز در برآورد پارامترهای جمعیت یا تعیین سطوح تصمیم‏گیری مفید باشد.